Gedoe, dat doe je niet in je eentje. Er zijn altijd mensen die met je meedoen. Zo kun je als leidinggevende het inefficiënte gedrag van je medewerker in stand houden. Met de allerbeste bedoelingen natuurlijk, maar niet handig.
Lees maar mee, ik vertel je een voorbeeld uit mijn praktijk.
De dynamiek van de Dramadriehoek is niet zo onschuldig als het lijkt.
In gesprek met een teammanager Rob komt het gedrag van een van zijn medewerkers, accountmanager Felix, ter sprake.
Felix heeft een berg energie en hij werkt alsof zijn leven ervan af hangt: overal bovenop, intensieve gesprekken met klanten, meteen doorkoppelen naar de binnendienst. Schiet op! In één moeite door Marketing inschakelen voor een dringend klusje. Nog eens bellen als het niet snel genoeg gaat. En dat alles op vriendelijke toon, maar wel met zo’n dwingend randje. Objectief is er niet veel op hem aan te merken, maar toch…. je voelt aan alles dat Felix vindt dat iedereen tekort schiet. Dat het beter moet, sneller, professioneler. En aan hem ligt het niet.
Felix belt Rob om ‘leeg te lopen’.
Zeker drie keer per week belt Felix naar zijn teammanager om, zoals hij het noemt, ‘leeg te lopen’. Dat gaat telkens op dezelfde manier: hij belt als ie aan t eind van de dag in de file staat. Dan volgt een lange monoloog waarin Felix iedereen waarmee hij te maken heeft grondig affakkeld. Sukkers zijn het, te stom om voor de duvel te dansen, welke gek heeft die mensen aangenomen, dumpen die handel, enzovoort enzovoort.
Niemand weet het, van die leeglooptelefoontjes.
Rob schaamt zich ervoor. Dat dit zo gaat, dat hij het toelaat. Hij vertelt het tegen niemand. En hij zit ermee in zijn maag. Want Rob…
- voelt de urgentie: Felix heeft deze uitlaatklep echt nodig om een beetje mentaal stabiel te blijven.
- is bezorgd: wat gebeurt er als Felix deze energie meeneemt naar huis, naar zijn vrouw en kinderen? Rob wil niet denken aan wat er dan kan gebeuren.
- herkent deze negativiteit van vroeger… hij weet dat dit je helemaal kan opvreten van binnen.
- voelt zich gebruikt! – ‘ga ff lekker tegen een ander aan zeiken, man!’ – zou hij willen schreeuwen. Maar dat doet ie niet, want wat zou er dan gebeuren?
- voelt zich machteloos. Wat moet ie doen? Hoe kan hij Felix helpen? Want dit gaat nog eens fout, vandaag of morgen. En hij is een van de weinigen die weten hoe het zit.
Rob voelt zich erg betrokken en verantwoordelijk voor de situatie. Alsof hij de enige is die het verschil kan maken. Natuurlijk weet hij dat hij zo het gedrag van Felix in stand houdt. Maar wat kan hij anders?
Hij heeft al verschillende keren gezegd dat hij naar een psycholoog zou moeten gaan. Daar wil Felix niets van horen.
Heftig he, die spanning op deze werkrelatie. Voel jij ‘m ook?
Dit is geen simpel Dramadriehoekje – hier wordt gevaarlijk Spel gespeeld. Hier spelen grote belangen. Die van de zaak, van de klanten, van de collega’s, maar ook de mentale en fysieke gezondheid van Felix. En de belangen van zijn gezin. Rob heeft hiervoor de verantwoordelijkheid genomen en ziet geen andere oplossing dan te blijven luisteren naar de gefrustreerde telefoontjes.
Dit patroon is diep ingesleten. Zolang Felix blijft bellen en Rob blijft luisteren wordt het niet beter – en hopelijk ook niet slechter. Maar hoe moet het dan verder? Rob’s bezorgdheid is groot. En hij is boos. Boos op Felix omdat ie telkens zo losgaat én boos op zichzelf. Dat hij het niet beter kan dan dit. En zich als pispaal laat gebruiken.
Laten we het eens ontrafelen.
Samen leggen Rob en ik de puzzel: wat is het patroon in de Dramadriehoek, wie pakt welke Rol? Wie neemt wiens verantwoordelijkheid over, welke miskenningen zijn er? Wat is de onuitgesproken, verborgen boodschap? Hoe wordt de Dramadriehoek hier gestart?
Het uitwerken van de Dramadriehoek biedt handvatten.
Zodra Rob weet wat de dynamiek precies is, weet hij waar hij ‘m zelf aan de gang houdt. Zo kan hij er bewuster mee omgaan en wordt het patroon minder automatisch gestart. We werken de opties die Rob heeft, hoe hij kan begrenzen en hoe hij Felix kan aanspreken op zijn gedrag en daarmee de verantwoordelijkheid weer teruggeeft uit aan de hand van de Heldere Driehoek.
Wat ik met Rob besprak:
Het uitwerken van de dynamiek van de dynamiek in de Dramadriehoek is een puzzel. Er zijn zoveel stukjes, zoveel nuances, overtuigingen en gedrag dat automatisch start. Het is wat lastig om dat hele beeld hier te beschrijven. Ik zal een tip van de sluier oplichten:
De Rol die Felix aanneemt is de Aanklagerrol – dat is logisch he. Maar Felix is ook Slachtoffer – hij ziet geen ruimte om de situatie te veranderen, om zelf zijn invloed te nemen. Een Slachtoffer is erg gericht op alles wat fout gaat en niet op de lange termijn, op dat wat hij graag wil bereiken. Je zou het misschien niet verwachten maar Felix neemt ook de rol van Redder. Dat doet hij door niet met de betrokkenen te bespreken wat hij vindt en er – op zijn manier – het beste van te maken. Hierdoor miskent hij de ander en neemt hij meer verantwoordelijkheid dan hem toekomt.
Als reactie op Felix’ communicatie (zowel verbaal als non-verbaal) schiet Rob in de Redderrol door hem een luisterend oor te bieden en zo al die negativiteit een beetje te laten wegstromen. Een andere redenen voor de rol van Redder zijn de grote belangen die meespelen: voor het bedrijf, voor het gezin en de gezondheid van Felix. Dit alles maakt dat Rob veel verder gaat dan hij eigenlijk zou willen. Hij neemt zo verantwoordelijkheid over. Natuurlijk is Rob ook Aanklager: hij heeft heel wat oordelen over de gang van zaken. En Slachtoffer is hij ook: hij ziet geen mogelijkheid om de gang van zaken te veranderen.
Zo zie je: samen doen Rob en Felix een dansje door alle hoeken van de Dramadriehoek.
Er is nog veel meer te ontdekken in deze situatie.
Over zegelboekjes inleveren (onevenredig boos worden op degene die dan toevallig iets fout heeft gedaan), over symbiose (elkaar aanvullen in de ellende), over diverse gradaties van Spel. En over andere opties zoeken. Maar kort gezegd komt het hier op neer: Spel in de Dramadriehoek is herkenbaar aan ‘Ja zeggen, nee doen’. Dat is hier wel heel duidelijk. Een ander symptoom is ook helder: in de Dramadriehoek zie je maar één optie, en dat is doorgaan met hoe het nu gaat. Precies wat Rob voelt. En Felix ook.
Herken je iets in dit relaas van Rob en Felix?
Als je meer wilt weten over de dynamiek in de Dramadriehoek ben je van harte welkom bij de workshop ‘Boost je communicatie’ waarin in de dynamiek van de Dramadriehoek en de Heldere Driehoek uitvoerig uit de doeken doe. Het is voor een zacht prijsje en voor iedereen toegankelijk. Je bent van harte welkom. Voor info zie https://bit.ly/2x3330O.
