- Ja
- Nee
- Weet niet zeker
In alle discussies die tegenwoordig over integriteit worden gevoerd – en vooral dan over het ontbreken daarvan, zoals de zelfverrijkende bankiers en directeuren van woningcorporaties – mis ik de vraag: waar komt die neiging om jezelf te verrijken of een ander te bevoordelen toch vandaan?
Voor de ontrafeling van dit vraagstuk allereerst de definities.
Integer handelen is oprecht, onpartijdig, geen eigen belang dienend, zonder vooroordeel handelen, niemand voortrekken of bevoordelen boven een ander.
Je herkent een integer mens aan de volgende eigenschappen: betrouwbaar, eerlijk, oprecht, onomkoopbaar. En ook: collegiaal, fatsoenlijk en recht-door-zee.
Bij onzekerheid twijfelt iemand aan haar of zijn competenties of eigenwaarde. Iedereen heeft hier wel eens last van. Het is het gevolg van eigen onrealistische verwachtingen en een negatief zelfbeeld. Je hebt dan het gevoel (soms – regelmatig – vaak – altijd) tekort te schieten en minder te zijn dan anderen.
Onzekerheid uit zich op allerlei manieren, zoals:
– Terugtrekgedrag: Verlegenheid, glimlachjes, ontwijken van discussies en conflicten, de ander naar de zin maken – vaak al voor een wens is uitgesproken.
– Aanvalgedrag: Stoer, dominant of zelfs agressief gedrag, oppimpen van het uiterlijk (auto, huis, sieraden, botox, mooie kleding – ook voor de kinderen! – soms nepborsten) om vooral niet als een loser over te komen. En natuurlijk het bemachtigen van een Belangrijke Positie als overtuigend bewijs van competenties.
Welk versluierend gedrag je ook kiest, in beide zit het gevaar van verlies van integriteit. De onzekerheid maakt dat je vooral gericht bent op het zoeken naar bevestiging en het vermijden van afkeuring. Je past je aan, praat mensen naar de mond, laat je eigen mening niet horen. En/of je maakt je zo belangrijk mogelijk om op die manier bevestiging en bewonderende blikken te krijgen.
Het resultaat: van roddel, achterklap en slijmen via ‘winkelen bij de baas’ en een oogje toeknijpen naar fraude, corruptie en andere nare vormen van machtsmisbruik.
Maar het vervelendste komt nog: HET HELPT NIET! Alle vormen van jezelf beter voordoen dan je bent, leiden uiteindelijk tot een groter minderwaardigheidsgevoel. Omdat het nep is. Omdat het ten koste gaat van anderen. Omdat je jezelf tekort doet. Omdat je bang bent om door de mand te vallen.
Herken je je (stiekem) hierin en wil je ervan af?
Dat kan. Het is minder moeilijk dan je denkt. Het aanpak is als volgt.
Stap 1: Schrijf je principes eens op
Stap 2: Leef ernaar
Stap 3: Zeg het – luid en duidelijk – als iemand jouw principes schendt.
Hierdoor groeit je zelfvertrouwen en heb je het oppompen van de buitenkant al gauw niet meer nodig.
Eerlijk waar.
Vieve ter Laak – juni 2012
Bronnen: integriteit.nl | mens-en-samenleving.infonu.nl | encie.nl | gezondheidsplein.nl | intermediair.nl/artikel/
