Geheimen! Yes! Wat een heerlijk onderwerp.
Want iedereen heeft ze. Echt, ied-er-een houdt dingen voor zichzelf. Kan ook niet anders. Stel je voor dat je al je gedachten zou uitspreken! Dan heb je snel mot met je collega’s. En met je partner, en met de buschauffeur. Dus is het wijs om af en toe je mond te houden.
Sterker nog: volgens Andreas Wismeijer*, psycholoog en gepromoveerd op dit onderwerp, is er sprake van een psychische ziekte als je alles vertelt. Dan kun je kennelijk geen goede risico-inschattingen maken. (De eerste les van dit stuk is dus: wantrouw de mensen die zeggen dat ze volledig transparant zijn – ze zijn het niet! ????)
Geheimen & schaamte
Als we allemaal geheimen hebben, dan hoeven we ons er niet voor te schamen, toch? Laat dat nou precies de reden zijn waarom de meeste geheimen ontstaan: uit schaamte. Schaamte gaat over de ander. Want als je altijd in je eentje zou zijn, dan zou je je niet schamen. Door het verborgen houden van belastende zaken zorg je dat je geaccepteerd blijft bij de mensen om je heen. Geheimen zijn er om niet uitgestoten te worden, om je veilig te voelen.
Eerlijkheid is overgewaardeerd
Als je zaken geheim houdt om je veilig te voelen – dan kan het verstandig zijn om niet eerlijk te zijn. Wismeijer is er duidelijk over: eerlijkheid is overgewaardeerd. Soms is het terecht om een kwestie verborgen te houden en maak je met het opbiechten meer kapot dan dat het heelt.
Geheimen zijn prima!
Eerlijk zijn kan teveel kosten. Je zadelt de ander op met de gevolgen van jouw eerlijkheid terwijl het voorval eigenlijk niet zo’n big deal voor je was. In dat geval is de balans niet in orde, zijn de kosten niet in verhouding met de baten.
Het hebben van een geheim is helemaal,
echt helemaal prima!
– mits je er geen last van hebt, mits het niemand schaadt –
Hou vooral al je geheimen onder de pet
en maak er van wat, van het leven!
Dure en minder dure geheimen
Maar wat nou als het verborgen houden teveel van je vraagt? Als het gevolgen heeft die je echt niet wilt, maar die toch gebeuren – omdat je niet open kunt zijn? Dan heb je een duur geheim. Een geheim dat teveel kost.
Een duur geheim herken je zo:
- Een duur geheim kost je tijd en energie en maakt je minder effectief
Je bent er continue mee bezig, het zit maar in je hoofd. Er komt geen oplossing voor. Je schaamt je, bent boos of verdrietig zonder dat je het kunt delen. Dit vreet energie en er is minder ruimte voor andere, prettige dingen. - Een duur geheim beïnvloedt je emoties.
Je bent sneller geraakt en je boosheid lijkt niet in verhouding met het voorval. Somberheid. Achterdocht. En als het lang duurt kan dit angstaanvallen en woede-uitbarstingen veroorzaken. Maar het kan ook zijn dat je uit zelfbescherming meer mentale afstand neemt, zodat je minder snel geraakt wordt.
- Een duur geheim beïnvloedt je zelfbeeld.
Je gaat minder goed, of zelfs slecht, over jezelf denken. Je innerlijke criticus maakt overuren. Jij bent niet goed (genoeg) want je hebt iets stoms gedaan of bent bij iets ergs betrokken. Dat had je nooit moeten laten gebeuren. Je schaamt je voor jezelf.
- Een duur geheim beïnvloedt je contacten met anderen
Doordat je een geheim onder de pet houdt, doe en zeg je andere dingen. Je laat niet zien wat je echt bezighoudt – anderen zien alleen de buitenkant. Ga je over aanpassen of word je dominanter en strijdlustiger?
- Een duur geheim geeft fysieke last
De spanning en stress die een duur geheim met zich meebrengt zal zijn weerslag hebben op je lijf – ontspannen is minder vanzelfsprekend. Dit geeft fysieke klachten op allerlei vlak. - Een duur geheim maakt dat je je eenzaam voelt
Het niet kunnen delen van wat je het meest dwarszit of waar je erg bang voor bent, maakt ongelukkig en in jezelf gekeerd. Je staat er helemaal alleen voor. - Een duur geheim heeft impact op mensen om je heen (bijvoorbeeld je kinderen)
Jij denkt dat je je dure geheim goed verborgen houdt, maar geloof me: omdat het je emoties en reacties beïnvloedt, voelen anderen aan dat er iets pijnlijks wordt verzwegen. Zij kunnen er weer hun eigen oorzaak-gevolgverhaal van maken. En dat verhaal, dat ken je niet. Je hebt er geen idee van want – logisch – er wordt niet over gesproken. Het kan zomaar iets schaamtevols zijn, iets waarvan zij aannemen dat ze het fout hebben gedaan. En hupsakee, een nieuw duur geheim is in de maak.
Een duur geheim is de baas is in je hoofd
Voorbeelden van dure geheimen
Eindelijk, de voorbeelden van dure geheimen! In mijn gesprekken ter voorbereiding van dit stuk werden allerlei spannende kwesties genoemd: relationele moeilijkheden (Vreemdgaan! Teveel geld uitgeven! Opvoedingsgedoe!), dingen die met seks te maken hebben (Tinder! Fetish! De buurvrouw!), lichamelijke mankementen (Incontinentie, schimmelnagels!). We gingen helemaal los – maar let op: deze opsommingen zeggen helemaal niets. Er is geen schaal: dit zijn dure geheimen en dit niet. Of iets een duur geheim is wordt bepaald door het gevoel van de geheimhouder.
Ook ongecompliceerde geheimen kunnen duur zijn
Dure geheimen kunnen al lang in je hoofd zitten en ingewikkeld zijn, maar dat hoeft niet. Ook het stapelen van een aantal kleine, ‘goedkopere’ geheimen gaat ook veel kosten. Een voorbeeld uit mijn praktijk.
De aanleiding voor het starten van het traject van Arthur (34) was: moeite met aangeven van grenzen.
Vlak voor de zomervakantie zijn ze met de hele afdeling uit eten geweest. Kosten: € 450. Arthur heeft de rekening betaald – en deze laten liggen tot na de vakantie. En nog iets langer. Eigenlijk te lang. Geen van de collega’s begint er nog over. Zijn ze het vergeten? Denken ze misschien dat de baas betaalt?
Het zit Arthur gruwelijk dwars: het feit dat hij nu krap bij kas zit en het niet durft te vragen, dat zij er ook niets van gezegd hebben, dat hij zo stom is geweest om het maar te laten voortduren. De schaamte om nu nog zijn collega’s te ‘overvallen’ met deze rekening. Dat gaan ze niet leuk vinden. Kan hij niet meer maken. No way! Arthur is boos en verontwaardigd maar bovenal schaamt hij zich voor zijn stommiteit. Wat een suffe sukkel is hij toch. Een zwakkeling.
Dit geheim kleurt Arthurs dagen op het werk. Elke dag voelt hij zich meer mislukt. Hij voelt dat echt fysiek, in zijn buik, wat een rotgevoel. Hij droomt erover. Gaat met tegenzin naar het werk. Een leuke avond is verworden tot een grote bak ellende.
Dit is, hoewel redelijk ‘ongecompliceerd’, echt een knoeperd van een duur geheim.
De boodschap die hij kost wat kost wil vermijden is: ‘Arthur is eigenlijk een grote sukkel’. En door al dat vermijden wordt het alleen maar groter, en groter. Het bepaalt zijn zelfbeeld en daarmee zijn leven.
Geheimen zijn de bron van veel drama en gedoe
De reden waarom geheimen vaak het onderwerp van gesprek zijn hier bij Heldere Zaken: ze zijn de bron van veel gedoe – en gedoe is het kenmerk van ineffectieve communicatie uit de Dramadriehoek. En die worden gebouwd op kwesties die we niet openlijk bespreken, die we wel vinden maar niet uitspreken, waar we omheen draaien. Omdat het kwetsbaar maakt. Of, als het openbaar wordt, je hele werk als een kaartenhuis ineen zou laten zakken. Je hebt vast voorbeelden uit je eigen (werk-)omgeving waar dit zo op van toepassing is.
‘Ik heb een duur geheim, mijn energie en mijn werk lijden eronder.
Ik wil dit oplossen, maar opbiechten wil ik niet.’
Als je in de Dramadriehoek verzeilt raakt, heb je nog maar één optie: doorgaan op het pad dat je aan het gaan bent. Meer verdoezelen, meer oneerlijkheid. Het is een vicieuze cirkel. Je voelt je niet vrij, maakt keuzes gebaseerd op angst en je komt niet lekker uit de verf. Het is een energielek.
Het kan anders en het mag ook anders!
Het gaat erom dat je kijkt naar wat er wél kan en niet naar wat er absoluut vermeden moet worden. Omdenken, dat is het! Ik help je daar heel graag bij.
Hoe dan?
Bij Heldere Zaken ligt de focus op de opties, niet op de moeilijkheden. Het uitgangspunt is dat je het jezelf niet moeilijker maakt dan noodzakelijk. Alles is erop gericht dat je weer door kunt, dat het geheim niet meer zo zwaar weegt, dat je nieuwe beslissingen kunt maken waardoor je je weer vrij voelt.
Heel in het kort: Eerst analyseren we jouw patroon in de Dramadriehoek, en vervolgens gaan we met de Heldere Driehoek aan de slag waardoor we op een ander niveau naar het probleem kunnen kijken. Logischerwijze komen er dan ook andere antwoorden die dan weer leiden tot concrete helpende acties. En die passen precies bij jou omdat je ze zelf bedacht hebt. Het is spannend, maar niet té spannend. Het haalt je uit je comfortzone, maar niet zodanig dat je blokkeert.
In het geval van Arthur: de allerduurste prijs van zijn geheim is niet het (voorlopig) verlies van € 450. Het is de enorm lage dunk die hij van zichzelf heeft. Aan de hand van de Heldere Driehoek komen we tot passende acties waarmee hij zijn zelfvertrouwen weer op kan bouwen. Een steviger zelfbeeld zorgt dan voor een oplossing voor het gedoe rondom de rekening – terwijl we daar niet meer de focus op hadden.
Vrijheid en energie
Het levert zoveel ruimte op als je je geheimen kunt loslaten! Vergelijk het met een strandbal die je onder water moet houden – pfffft man wat gaat daar een energie in zitten. En dat weerhoudt je van al de leuke, goede dingen waar je wel graag je energie voor wilt gebruiken.
Het kan – en het is minder moeilijk dan je denkt.
Al dat gedoe en drama om ons heen… vaak het gevolg van dure geheimen
Lees je dit nou en denk je: ja, dit gaat ook over mij? Herken je het verlies van energie? Kost het je te veel, op je werk en privé?
Neem contact op voor een vrijblijvend gesprek waarin we onderzoeken of mijn aanpak zou passen bij jouw vraag. Je bent van harte welkom!
Vieve ter Laak
06 52 372 572
vieve@heldere-zaken.nl
Voor dit stuk is het artikel ‘Af en toe een geheim is juist gezond’ van Sara Berkeljon uit de Volkskrant van 4 november 2009 als bron gebruikt.
