Voel je je gepiepeld op je werk, werk je te hard (en je collega’s te langzaam), werk je te veel (en je collega’s te weinig), wordt er veel geklaagd en geroddeld op je werk? Dan heb je waarschijnlijk last van Slachtofferhulp of Reddersdrang. Goed bedoeld – maar het pakt toch vervelend uit. Hoe kan dat?

Stel, je vindt: dat extra’s doen voor anderen is heel attent en altijd goed. Bijvoorbeeld:

• Door altijd te luisteren naar je collega, die weer eens stoom moet afblazen als er iets spannends is voorgevallen.
• Of, nog beter: door op je vrije vrijdag terug te komen voor een vergadering, die écht alleen op die dag gepland kan worden.
• Of door te zeggen: “Ach joh, ga toch niet naar die bijeenkomst, je hebt het zo druk. Dat valt niet op hoor want er komen heel veel mensen.”

Herken je dit? Dan ben je al snel een Redder!
Het ontstaat door dat je hulp biedt, zonder te checken of je hulp, je bijdrage of zelfs opoffering gewenst is. En daarmee kom je op het ‘gebied’ van de ander door ongevraagd verantwoordelijkheden over te nemen.

Je krijg wat je creëert – als Redder maak je een Slachtoffer.
Dat klinkt wel heel erg fout. Maar zo werkt het, en het gaat vanzelf. Als je de Redderrol neemt, gaat de ander zich als een Slachtoffer gedragen. Een voorbeeld.

Stel: Door je dossierkennis en ervaring – en omdat je op elke vraag antwoord hebt – geef je gevraagd en ongevraagd advies aan je collega’s. Je vindt het prettig om anderen te helpen, je expertise te kunnen delen en het streelt je ego.

Welke gevolgen kan zo’n – goedbedoelde – houding hebben?

1. Afhankelijkheid: Je collega’s vertrouwen niet meer alleen op zichzelf, maar willen eerst jouw advies voor er iets de deur uit gaat.
2. Dom houden: Mensen leren het meest van hun fouten. Je ontneemt hen de kans te leren en ervaring op te doen.
3. Maar ook irritatie: ”Daar komt ie weer met zijn mening, daar zit ik helemaal niet op te wachten!”
4. Nog meer irritatie: ‘Wie denkt -ie wel dat -ie is! Mister Know-it-all.’
5. Vermijden: Je collega’s lopen met een boogje om je heen om je bemoeienis te ontwijken.
6. Miskenning: Je voelt de afwijzing. “Heb ik zo mijn best gedaan voor hen. Stank voor dank!”

De basis is ongelijkwaardigheid. Het Slachtoffer kan het niet zelf, de Redder kan het beter.

Maar ook voor de Redder loopt het niet lekker. De Redder doet van alles om het anderen naar de zin te maken – uiteindelijk wordt het niet gewaardeerd. En zo voelt de Redder zich het Slachtoffer. De rollen houden elkaar in stand.

Een ongelijkwaardige verhouding is oorzaak nr. 1 van verstoorde relaties. Ongelijkwaardigheid is een bron van ellende. Van irritatie, tot boosheid en conflicten. Maar ook meer ondergronds: roddelen, klagen, tegenwerking, saboteren en zelfs pesten. Resultaten leiden eronder, de werksfeer is niet best en mensen krijgen stressklachten.

De oplossing ligt besloten in het antwoord op één vraag:
Waar houdt mijn verantwoordelijkheid op en begint de jouwe?
Als je bespreekt wat jouw verantwoordelijkheden zijn en welke van de ander, kun je gemakkelijker je grenzen aangeven, feedback geven en je lekker voelen. En goed presteren.