Dit is het tweede artikel uit een serie van zes artikelen.
Deze artikelen gaan over het antwoord op de kwestie: Wat kun je doen als je ongelukkig bent – en je omgeving zal niet veranderen?
Dit tweede deel gaat over ‘het begin van zelfbewust werken’ en ‘de valkuil van vermeende vriendelijkheid’.
Het begin van zelfbewust werken
Klagen. Zeuren. Cynisme. Mensen die in de afhankelijke positie zitten hebben het gevoel dat er hen iets wordt aangedaan. Zij leggen het probleem – en de oplossing voor het probleem – bij de ander.
Er zitten echter twee kanten aan het verhaal.
Aan de ene kant doet de ander iets dat je niet prettig vindt. En aan de andere kant: jij doet niets, of te weinig, om dit te voorkomen. Of je hebt het moment dat je kon kiezen om de situatie te beïnvloeden, voorbij laten gaan.
Kortom: je laat je iets aandoen. De ander doet iets, en jij staat toe dat de ander dit doet.
Het is misschien niet jouw schuld, maar wel jouw probleem. En dat is mooi, want de enige die echt in staat is om iets aan jouw probleem te doen, dat ben je zelf.
Dat is het begin van zelfbewust werken: het besef dat ‘de gedachte dat het probleem niet van jou is, is het probleem’¹.
Altijd.
De valkuil van vermeende vriendelijkheid
Waarom is het zo moeilijk om zelfbewust te werken?
Het antwoord is eenvoudig: je kiest ervoor om de lieve vrede te bewaren tussen jou en de ander. En gaat daardoor over je grenzen van wat je eigenlijk wilt of kunt geven.
Je hebt een goede reden om de lieve vrede te verkiezen boven de ‘confrontatie’ van het stellen van grenzen. Vaak ligt deze reden in ervaringen in het verleden en heb je – bewust of onbewust – een strategie gekozen waarmee je jezelf beschermt tegen agressie of afwijzing. Je doet aardig om dit te voorkomen, om erbij te horen, om gewaardeerd te worden.
Kortom: Angst stuurt je.
Op de korte termijn lijkt dit een goede strategie. Je vermijdt de wrijving of discussie of zelfs ruzie en alles blijft tussen jou en de ander pais en vree – en daar gaat het je om. Het beeld van een controverse is zo bedreigend dat je de nadelen van deze houding voor lief neemt.
En dat zijn er nogal wat:
- Je neemt jezelf niet serieus. Je miskent jezelf door geen aandacht te vragen voor wat jij wilt of belangrijk vindt. Je ondermijnt je zelfvertrouwen, voelt je kleiner dan de ander.
- Je wordt boos of geïrriteerd. Wat denkt die ander wel?! Maar die emoties laat je aan de buitenkant niet zien. Je houdt het voor jezelf, slikt het in. Keep on smiling.
- Eén keer kan dit wel. Twee of drie keer ook nog wel, je kunt tenslotte goed incasseren.
- Maar de ingehouden boosheid en ergernissen stapelen zich op. Het gaat ook niet weg. Het blijft maar door je hoofd malen. Je reageert het af met een snauw op je gezinsleden, de hond of de mevrouw bij de kassa.
- Of: je houdt het bij jezelf en zoekt een ‘afvoerputje’, bijvoorbeeld door heel hard te werken, heel veel te sporten, heel veel uit te gaan. Of erger, je verlicht het rotgevoel door drank of drugs. Of gamen. Of iets anders waarin je jezelf even kunt verliezen.
- Of: je gaat ‘zegeltjes sparen’. De ingehouden boosheid en irritatie spaar je op en als het vol is lever je het in een keer in – BOEM de lang opgekropte boosheid komt er ineens uit. De emmer van miskenning is vol en je hebt grote ruzie. Vaak om iets kleins en met de verkeerde persoon.
- Het klinkt misschien raar, maar terwijl jij je miskend voelt – misken je ook de ander met wie je het gesprek ontloopt. Je neemt hem niet serieus doordat je niet laat weten wat je werkelijk vindt.
Meer weten? Dat kan!
Lees over zelfbewust werken (deel 1-6)
Lees over het inzicht, de kern van zelfbewust werken (deel 2-6)
Lees over de rollen in de Dramadriehoek (deel 3-6)
Lees over het spel in de Dramadriehoek (deel 4-6)
